Page 85 - Biologia, Biologia na czasie, podręcznik, klasa 2, zakres rozszerzony

6.3. Ryby – żuchwowce pierwotnie wodne

listki skrzelowe
łuk skrzelowy blaszki skrzelowe

Niektóre gatunki ryb należą do filtratorów. Podczas Skrzela (obraz spod SEM) są zbudowane z łuków
pływania otwierają szeroko otwór gębowy i filtrują skrzelowych i osadzonych na nich listków skrzelowych.
wodę. Cząstki pokarmowe osiadają wtedy na Poprzeczne fałdy listków skrzelowych nazywa się
wyrostkach filtracyjnych skrzeli, a następnie trafiają blaszkami skrzelowymi.
do żołądka. W ten sposób odżywiają się np. sardynki
oraz dorosłe makrele.
Niektóre dorosłe ryby chrzęstnoszkieletowe,
zwłaszcza przydenne (np. płaszczki), mają
Układ oddechowy ryb drożną pierwszą szczelinę skrzelową nazywaną
U ryb wymiana gazowa między wnętrzem tryskawką. Znajduje się ona tuż za okiem, po
organizmu a środowiskiem zewnętrznym grzbietowej stronie ciała. Przez tryskawkę do
odbywa się za pomocą skrzeli zlokalizowanych gardzieli dostaje się czysta woda, pozbawiona
w komorach (jamach) skrzelowych. Pojedyncze zanieczyszczeń pochodzących z dna.
skrzele składa się z łuku skrzelowego i osadzo- Ryby dwudyszne w toku ewolucji wykształciły
nych na nim listków skrzelowych mających płuca i dzięki temu stały się zdolne do oddy-
postać wąskich, silnie unaczynionych taśm. Na chania powietrzem atmosferycznym. Płuca
powierzchni każdego listka znajdują się płaskie, rozwijają się jako uchyłki jelita i są z nim połą-
poprzeczne fałdy, zwane blaszkami skrzelo- czone przewodem powietrznym. W wyniku
wymi. Woda dostająca się z gardzieli do komór rozwoju płuc oddychanie skrzelowe jest u więk-
skrzelowych obmywa skrzela i wydostaje się szości dwudysznych silnie ograniczone. Płuca
na zewnątrz szczelinami skrzelowymi. U ryb ryb dwudysznych dały początek płucom krę-
chrzęstnoszkieletowych mają one odrębne gowców lądowych. Pochodzi od nich również
ujścia. Natomiast u ryb o kostnym szkielecie są pęcherz pławny ryb promieniopłetwych, który
okryte pokrywami skrzelowymi. pełni funkcję narządu hydrostatycznego.

nerka płetwa grzbietowa

rdzeń kręgowy

mózgowie

jama płetwa
gębowa ogonowa

skrzela gonada
serce
jelito
wątroba płetwa odbytowa
pęcherz pławny
płetwa brzuszna

Budowa wewnętrzna ryby promieniopłetwej.
407